Dem politischen Umbruch von 1989 ging in Polen eine lange Geschichte von Opposition und Widerstand voraus. Prägend war insbesondere die papierene Revolution, die im Jahr 1976 durch die Entstehung des zweiten Publikationsumlaufs begonnen wurde. Der Zweite Umlauf steht dabei als Begriff nicht nur für die in den Jahren 1976 – 1990 in der Volksrepublik Polen ohne Zustimmung des Zensurapparates gedruckten und inoffiziell verbreiteten Publikationen, sondern auch für eine große gesellschaftliche Bewegung, deren unterschiedliche Organisationen und Vereinigungen im Zweiten Umlauf eine Plattform für ihre Ideen und Überzeugungen fanden. Mit dem Katalogband präsentiert die Forschungsstelle Osteuropa an der Universität Bremen einen Teil dieses Zweiten Umlaufs, der seit 1982 in ihrem Archiv kontinuierlich gesammelten Publikationen. Przełom polityczny 1989 roku w Polsce poprzedzony był długą historią opozycji i oporu. Szczególne znaczenie przypisuje się papierowej rewolucji rozpoczętej w 1976r. powstaniem drugiego obiegu wydawniczego. Pojęcie drugi obieg obejmuje nie tylko wszystkie publikacje drukowane poza cenzurą i nieoficjalnie ropowszechniane w Polsce Ludowej w latach 1976 – 1990, ale również ruch społeczny, którego różnorodne organizacje i zrzeszenia znalazły w drugim obiegu platformę dla swych idei i przekonań. W niniejszym katalogu Instytut Badań Europy Wschodniej przy Uniwersytecie Bremeńskim prezentuje część produkcji owego drugiego obiegu, zbieranej w bremeńskim archiwum nieprzerwanie od 1982r.